Tự dằn vặt bản thân là một trong những biểu hiện phổ biến của rối loạn lo âu, một vấn đề tâm lý đã được nghiên cứu và công nhận trong y học từ lâu.
Những người mắc phải tình trạng này thường xuyên tự trách móc bản thân vì những sai lầm trong quá khứ và lo lắng về những điều chưa xảy ra. Họ thường sống trong tâm trạng căng thẳng, không thể thoát khỏi những suy nghĩ tiêu cực, dẫn đến tình trạng sức khỏe tâm lý ngày càng xấu đi.
Về mặt tâm lý, hành vi tự dằn vặt thường đi kèm với các chứng rối loạn khác như trầm cảm và lo âu. Những người này thường xuyên suy nghĩ tiêu cực về những vấn đề nhỏ nhặt trong cuộc sống hàng ngày, khiến cho tâm trí họ không bao giờ được nghỉ ngơi.
Nhận diện dấu hiệu của việc tự dằn vặt bản thân
Có một số dấu hiệu rõ ràng để nhận biết hành vi tự dằn vặt bản thân:
Họ thường xuyên bị ám ảnh bởi những sai lầm trong quá khứ, liên tục tự trách mình với những câu hỏi như: “Tại sao mình không làm khác đi?” hay “Giá như mình có thể quay ngược thời gian”.
Họ cũng thường lo lắng về việc đáp ứng kỳ vọng của người khác, từ gia đình đến xã hội, dẫn đến cảm giác áp lực và căng thẳng.
Thói quen tưởng tượng ra những tình huống tiêu cực cũng là một dấu hiệu điển hình, ví dụ như “Nếu mình thất bại, điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?”.
Họ có xu hướng phóng đại những lỗi lầm của bản thân, khiến cho mọi vấn đề trở nên nghiêm trọng hơn thực tế.
Hơn nữa, họ thường xuyên lo lắng trong các hoạt động hàng ngày, sợ bị chỉ trích hoặc cô lập khỏi cộng đồng.
Tác động tiêu cực của việc tự dằn vặt bản thân
Việc suy nghĩ quá nhiều về một vấn đề có thể gây ra nhiều phiền toái, và thói quen tự dằn vặt kéo dài có thể gây hại cho sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh thần. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng hành vi này có thể làm tăng nguy cơ mắc các rối loạn tâm lý mãn tính.
Hơn nữa, khi tâm trạng giảm sút, người ta lại càng dễ rơi vào vòng luẩn quẩn của việc tự dằn vặt, dẫn đến tình trạng sức khỏe ngày càng xấu đi. Tâm trí không ngừng hoạt động, khiến cho giấc ngủ trở nên khó khăn và sức khỏe thể chất cũng bị ảnh hưởng.
Nghiên cứu cũng cho thấy rằng những người thường xuyên tự dằn vặt có thể gặp khó khăn trong việc duy trì giấc ngủ, dẫn đến tình trạng mệt mỏi và giảm năng suất trong công việc.
Cách khắc phục thói quen tự dằn vặt bản thân
Để vượt qua thói quen tự dằn vặt, việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý là rất quan trọng. Tuy nhiên, mỗi cá nhân cũng có thể tự cải thiện bản thân thông qua một số bước đơn giản:
1. Nhận thức về tình trạng của bản thân:
Bước đầu tiên là thừa nhận rằng bạn đang có thói quen suy nghĩ tiêu cực. Hãy chú ý đến những suy nghĩ của mình và nhận ra rằng việc lo lắng không giúp ích gì cho bạn.
2. Làm chủ suy nghĩ:
Dành thời gian để suy nghĩ và chiêm nghiệm về bản thân. Khi cảm thấy lo lắng, hãy xem xét xem bạn có đang phóng đại vấn đề hay không.
3. Tập trung vào giải quyết vấn đề:
Thay vì dằn vặt về những sai lầm, hãy tìm cách học hỏi từ chúng và hành động để cải thiện tình hình.
4. Dành thời gian chiêm nghiệm:
Hãy dành một khoảng thời gian nhất định mỗi ngày để suy nghĩ và giải tỏa cảm xúc, giúp bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về vấn đề.
5. Trân quý hiện tại:
Hãy sống trong hiện tại và trân trọng những gì bạn đang có, thay vì lo lắng về quá khứ hay tương lai.
6. Sống chủ động và yêu thương bản thân:
Tham gia vào các hoạt động tích cực và chăm sóc bản thân sẽ giúp bạn sống vui vẻ hơn và giảm bớt những suy nghĩ tiêu cực.
