Gần đây, thông tin về một nữ diễn viên trẻ mắc bệnh suy thận giai đoạn cuối khi chưa đầy 30 tuổi đã khiến nhiều người không khỏi lo lắng. Đây là một dấu hiệu cảnh báo về tình trạng sức khỏe của giới trẻ hiện nay, khi mà căn bệnh này đang ngày càng trở nên phổ biến hơn.
Thống kê đáng báo động
Nữ diễn viên này phát hiện mình mắc suy thận giai đoạn 3 vào tháng 5 năm 2023, và chỉ sau một thời gian ngắn, bệnh đã tiến triển nhanh chóng đến giai đoạn cuối. Hiện tại, sức khỏe của cô rất yếu, với các triệu chứng như phù nề, huyết áp cao và hạ natri máu, buộc phải lọc thận hàng ngày. Các bác sĩ cho biết, ghép thận là phương pháp duy nhất có thể giúp cô duy trì sự sống.
Thực tế cho thấy, ngày càng nhiều người trẻ phải đối mặt với tình trạng suy thận. Theo thống kê, mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 8.000 ca mắc mới suy thận, trong đó không ít trường hợp là người dưới 30 tuổi. Hiện có hàng trăm ngàn bệnh nhân đang sống nhờ vào việc chạy thận định kỳ. Điều đáng lo ngại là nhiều người trẻ phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn muộn, phải đối mặt với việc lọc máu suốt đời hoặc chờ ghép thận.
Bác sĩ chuyên khoa II Vũ Thị Minh Hoa, Trưởng Khoa Thận – Lọc máu tại một bệnh viện lớn ở TP HCM, cho biết trước đây, các ca suy thận ở người trẻ chủ yếu do nguyên nhân bẩm sinh hoặc bệnh lý di truyền. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, bệnh viện đã ghi nhận một số lượng lớn bệnh nhân trẻ mắc suy thận cấp do thói quen sinh hoạt không lành mạnh, như tự ý dùng thuốc không rõ nguồn gốc, chế độ dinh dưỡng kém và thiếu khoa học. Những yếu tố này đã gây tổn thương nghiêm trọng cho thận, dẫn đến suy thận cấp.
Theo bác sĩ Hoa, mặc dù chức năng thận có thể hồi phục sau điều trị cấp cứu, nhưng hầu hết bệnh nhân vẫn rơi vào tình trạng suy thận mạn giai đoạn 2, 3 hoặc 4. Một số trường hợp nặng hơn buộc phải lọc máu định kỳ vì đã bước vào giai đoạn cuối của bệnh.
Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thị Diễm Hương, từ một cơ sở y tế lớn tại TP HCM, cho biết theo báo cáo từ các cơ sở y tế trong nước, giai đoạn 2020-2025, tỷ lệ người từ 18 đến 30 tuổi mắc bệnh thận chiếm khoảng 20%-30% tổng số ca bệnh thận. Đây là một con số đáng báo động, phản ánh sự trẻ hóa nhanh chóng của căn bệnh này.
Thói quen ăn uống không lành mạnh
Bệnh thận mạn là tình trạng suy giảm chức năng thận kéo dài và không thể phục hồi hoàn toàn, tiến triển qua 5 giai đoạn dựa trên chỉ số độ lọc cầu thận (GFR). Ở giai đoạn đầu, bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, từ giai đoạn 3 trở đi, người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng như mệt mỏi, thiếu máu, tăng huyết áp và rối loạn điện giải. Giai đoạn 4-5 là lúc chức năng thận suy giảm nghiêm trọng, cần chuẩn bị cho việc chạy thận hoặc ghép thận.
Bác sĩ Hương cho biết, nguyên nhân dẫn đến suy thận ở người trẻ có liên quan đến nhiều yếu tố từ sinh hoạt đến thói quen. Cụ thể, việc tiêu thụ thực phẩm nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, đồ uống có đường và các thực phẩm chứa nhiều muối, chất béo bão hòa đã gây áp lực lớn lên thận.
Thêm vào đó, lối sống ít vận động, thường xuyên thức khuya và căng thẳng cũng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính như béo phì, tăng huyết áp và đái tháo đường, những bệnh nền nguy hiểm có thể gây tổn thương thận.
Các thói quen như nhịn tiểu, uống ít nước cũng là những hành vi tưởng chừng vô hại nhưng lại có thể dẫn đến suy giảm chức năng thận, dễ gây viêm đường tiết niệu và sỏi thận. Đặc biệt, việc tự ý lạm dụng thuốc và thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc có thể gây viêm thận kẽ, hoại tử ống thận, thậm chí suy thận cấp.
Đáng chú ý, một số bệnh nền như viêm cầu thận, đái tháo đường và rối loạn chuyển hóa đang ngày càng được chẩn đoán ở người dưới 35 tuổi, trong đó viêm cầu thận mạn là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến suy thận giai đoạn cuối.
Để phòng ngừa suy thận sớm, các bác sĩ khuyến cáo cần thay đổi hành vi sức khỏe, từ việc ăn uống lành mạnh, giảm tiêu thụ muối, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, uống đủ nước cho đến việc tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần. Ngoài ra, nên bổ sung các xét nghiệm nước tiểu, creatinine máu và đo huyết áp vào gói khám định kỳ, đặc biệt là với những người có nguy cơ cao. Tăng cường giáo dục sức khỏe qua mạng xã hội và các KOL cũng là một cách hiệu quả để nâng cao nhận thức cộng đồng về chăm sóc và bảo vệ thận.
Hệ lụy nghiêm trọng
Suy thận ở người trẻ không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn kéo theo những hậu quả nghiêm trọng cho gia đình và xã hội, đặc biệt là gánh nặng kinh tế. Chi phí cho việc chạy thận có thể lên đến 12-36 triệu đồng mỗi tháng, trong khi chi phí cho một ca ghép thận dao động từ 300-500 triệu đồng. Nhiều người trẻ phải nghỉ học, mất việc và phụ thuộc vào gia đình.
Hơn nữa, chất lượng cuộc sống của người bệnh cũng bị suy giảm nghiêm trọng khi họ phải lọc máu 3 lần mỗi tuần, đối mặt với nhiều biến chứng như thiếu máu, phù nề, mệt mỏi kéo dài và suy giảm sức khỏe thể chất lẫn tinh thần. Áp lực lên hệ thống y tế cũng gia tăng khi chỉ khoảng 30% nhu cầu lọc máu hiện tại được đáp ứng, trong khi chi phí cho việc chạy thận đang nằm trong nhóm chi tiêu lớn nhất của bảo hiểm y tế.
