Trong bối cảnh sức khỏe cộng đồng ngày càng được chú trọng, việc tăng thuế thuốc lá đã trở thành một trong những biện pháp quan trọng nhằm giảm thiểu tình trạng hút thuốc, đặc biệt là ở giới trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về lộ trình tăng thuế thuốc lá tại Việt Nam và những tác động của nó đến sức khỏe cộng đồng.
Thuế thuốc lá và tác động đến sức khỏe
Theo thông tin từ cơ quan chức năng, thuế thuốc lá được xem là một trong những công cụ hiệu quả nhất để ngăn chặn thanh thiếu niên bắt đầu hút thuốc và hỗ trợ người đang hút thuốc từ bỏ thói quen này. Hiện tại, mức thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá tại Việt Nam là 75%, nhưng tỷ lệ này chỉ chiếm khoảng 38,8% giá bán lẻ, cho thấy còn nhiều dư địa để điều chỉnh.
Thực trạng tiêu thụ thuốc lá tại Việt Nam
Việt Nam hiện có khoảng 15,3 triệu người hút thuốc lá, đứng thứ 15 thế giới về mức tiêu thụ. Mỗi năm, có hàng chục ngàn ca tử vong liên quan đến thuốc lá, trong đó không chỉ có người hút mà còn có những người bị ảnh hưởng bởi khói thuốc. Điều này cho thấy sự cần thiết phải có những biện pháp mạnh mẽ hơn để giảm thiểu tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe cộng đồng.
Giá thuốc lá và khả năng tiếp cận
Giá thuốc lá tại Việt Nam hiện đang ở mức thấp so với nhiều quốc gia khác, với một bao thuốc phổ biến chỉ khoảng 0,9 USD. Điều này khiến thuốc lá trở nên dễ dàng tiếp cận, đặc biệt là đối với những người có thu nhập thấp và thanh thiếu niên. Việc tăng thuế thuốc lá sẽ góp phần làm tăng giá bán, từ đó hạn chế khả năng tiếp cận của nhóm đối tượng này.
Đề xuất tăng thuế thuốc lá
Bộ Tài chính đã đưa ra dự thảo sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, trong đó có đề xuất tăng thuế thuốc lá theo hướng bổ sung thuế tuyệt đối. Có hai phương án được đưa ra: phương án đầu tiên giữ nguyên mức thuế suất 75% và bổ sung thuế tuyệt đối 2.000 đồng từ năm 2026, tăng dần lên 10.000 đồng vào năm 2030. Phương án thứ hai cũng giữ nguyên thuế suất 75%, nhưng bắt đầu với thuế tuyệt đối 5.000 đồng ngay từ năm 2026.
Khuyến nghị từ WHO và tác động của việc tăng thuế
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị rằng việc tăng thuế thuốc lá sẽ giúp giảm tiêu thụ đáng kể. Theo nghiên cứu, nếu mỗi quốc gia tăng 10% thuế thuốc lá, mức tiêu dùng có thể giảm từ 4% đến 8%, tùy thuộc vào thu nhập của quốc gia đó. Việc áp dụng hệ thống thuế hỗn hợp, bao gồm thuế tỷ lệ và thuế tuyệt đối, được cho là sẽ mang lại hiệu quả cao hơn trong việc giảm tiêu thụ thuốc lá.
Chuyên gia từ WHO tại Việt Nam cũng nhấn mạnh rằng việc tăng thuế thuốc lá không chỉ giúp giảm tiêu thụ mà còn tạo ra nguồn thu ngân sách ổn định. Điều này sẽ góp phần vào việc cải thiện sức khỏe cộng đồng và giảm thiểu gánh nặng bệnh tật do thuốc lá gây ra.
