NỘI DUNG
Liệu pháp tâm lý là một trong những phương pháp quan trọng trong việc điều trị các rối loạn tâm lý. Các chuyên gia tâm lý sử dụng những kỹ thuật này để tác động tích cực đến tâm lý của người bệnh, từ đó giúp họ phục hồi sức khỏe tinh thần và phát triển nhân cách một cách hài hòa.
Hiện nay, có nhiều liệu pháp tâm lý được áp dụng để cải thiện tình trạng rối loạn tâm lý, bao gồm liệu pháp ám thị, thôi miên, nhận thức hành vi, thư giãn, liệu pháp gia đình, liệu pháp nhóm, liệu pháp nâng đỡ, liệu pháp trò chơi và liệu pháp vẽ tranh. Trong lĩnh vực nhi khoa, một số liệu pháp dưới đây thường được áp dụng.
LIỆU PHÁP TRÒ CHƠI
Khái niệm
Liệu pháp trò chơi dựa trên nhu cầu tự nhiên của trẻ em là được chơi. Nhà trị liệu sẽ tổ chức các trò chơi có mục đích nhằm chẩn đoán và điều trị các rối loạn tâm lý của trẻ.
Chức năng chẩn đoán: Thông qua các trò chơi, trẻ có thể tự bộc lộ khả năng của mình về nhận thức, cảm xúc và hành vi, từ đó giúp nhà trị liệu thu thập thông tin để đưa ra chẩn đoán chính xác.
Chức năng trị liệu: Trò chơi giúp trẻ tự bộc lộ cảm xúc, giải tỏa căng thẳng và lo âu, đồng thời tạo ra sự hứng thú trong quá trình điều trị. Qua đó, các rối loạn về nhận thức và cảm xúc của trẻ sẽ được cải thiện, giúp phục hồi chức năng tâm lý.
Chỉ định và chống chỉ định
*.Chỉ định: Liệu pháp này thích hợp cho trẻ em gặp phải các rối loạn tâm lý như rối loạn cảm xúc, lo âu, trầm cảm, rối loạn hành vi, và các vấn đề như tic, đái dầm, nói lắp, rối loạn ngủ.
*.Chống chỉ định: Không áp dụng cho những trẻ có cơn xung động, kích động, hoặc có nguy cơ tự sát.
*.Cách tiến hành:
Chọn chủ đề chơi phù hợp với mục đích trị liệu để đạt hiệu quả tốt nhất. Ví dụ, trẻ lo âu có thể tham gia các trò chơi nhóm, trong khi trẻ tăng động có thể chơi các trò chơi tĩnh như cờ vua. Trò chơi có thể diễn ra tại buồng bệnh, phòng chơi hoặc sân, tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của trẻ.
Thời gian cho mỗi buổi chơi khoảng 30 – 50 phút, và số buổi chơi sẽ phụ thuộc vào sự tiến triển của trẻ. Nhà trị liệu sẽ ghi chép và theo dõi sự cải thiện tâm lý của trẻ qua từng buổi chơi.
LIỆU PHÁP VẼ TRANH
Khái niệm
Vẽ tranh là một hoạt động phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là trong liệu pháp tâm lý. Phương pháp này không yêu cầu sử dụng ngôn ngữ, giúp trẻ thể hiện những khó khăn của mình thông qua hình ảnh.
Liệu pháp vẽ tranh có thể được sử dụng để đánh giá trí tuệ của trẻ, chẩn đoán tâm lý và trị liệu. Hình vẽ của trẻ không chỉ phản ánh mức độ phát triển trí tuệ mà còn bộc lộ những cảm xúc và suy nghĩ mà trẻ không thể diễn đạt bằng lời.
Chỉ định và chống chỉ định
*.Chỉ định: Liệu pháp này phù hợp với trẻ từ 5 tuổi trở lên, đặc biệt là những trẻ gặp rối loạn cảm xúc, rối loạn hành vi, hoặc các vấn đề tâm lý khác.
*.Chống chỉ định: Không áp dụng cho những trẻ từ chối vẽ hoặc có cơn xung động, kích động.
Cách tiến hành
Nhà trị liệu có thể chọn các chủ đề vẽ như gia đình, người, cây cối để tìm hiểu tâm lý của trẻ. Phòng vẽ cần yên tĩnh, đủ ánh sáng và không có tác động ngoại cảnh. Trong khi trẻ vẽ, nhà trị liệu sẽ theo dõi và không bình luận về bức tranh, chỉ hỏi một số chi tiết sau khi trẻ hoàn thành.
LIỆU PHÁP NHẬN THỨC HÀNH VI
Khái niệm
Liệu pháp nhận thức hành vi là một phương pháp điều trị tâm lý, trong đó nhà trị liệu sử dụng các kỹ thuật kết hợp giữa lời nói và hành vi để điều chỉnh các rối loạn tâm lý. Phương pháp này dựa trên mối quan hệ giữa nhận thức, cảm xúc và hành vi.
Chỉ định và chống chỉ định
*.Chỉ định: Liệu pháp này được áp dụng cho trẻ từ 6 tuổi trở lên với các rối loạn như lo âu, tic, nói lắp, và các chứng nghiện.
*.Chống chỉ định: Không áp dụng cho trẻ trong giai đoạn cấp của tâm thần phân liệt hoặc có ý tưởng tự sát.
Các kỹ thuật trong trị liệu nhận thức hành vi
Liệu pháp này bao gồm nhiều kỹ thuật khác nhau, như nhận ra mối quan hệ giữa cảm xúc và triệu chứng cơ thể, cấu trúc lại nhận thức, và giải cảm ứng có hệ thống. Những kỹ thuật này giúp trẻ nhận diện và điều chỉnh suy nghĩ sai lệch, từ đó cải thiện hành vi và cảm xúc.
LIỆU PHÁP THƯ GIÃN
Khái niệm
Thư giãn là một phương pháp giúp trẻ giảm căng thẳng và tạo trạng thái thoải mái về tinh thần. Phương pháp này bao gồm các kỹ thuật như tập thở chậm và giãn cơ.
Chỉ định và chống chỉ định
*.Chỉ định: Liệu pháp thư giãn được áp dụng cho trẻ có rối loạn cảm xúc, lo âu, trầm cảm và các vấn đề tâm lý khác.
*.Chống chỉ định: Không áp dụng cho những trẻ có cơn xung động hoặc loạn thần nặng.
Cách tiến hành
Người tập cần chọn nơi yên tĩnh, thoáng đãng để thực hiện các bài tập thư giãn. Thời gian tập thường từ 15 – 30 phút mỗi ngày, và cần có sự hướng dẫn cụ thể để trẻ có thể thực hiện đúng kỹ thuật.
THAM VẤN TÂM LÝ
Định nghĩa
Tham vấn tâm lý là quá trình thiết lập mối quan hệ giữa nhà tham vấn và thân chủ nhằm giúp họ cải thiện cuộc sống thông qua việc nhận thức và thấu hiểu những suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của mình.
Quá trình tham vấn thường diễn ra trong khoảng thời gian cố định, giúp thân chủ xác định vấn đề và tìm ra giải pháp cho những khó khăn mà họ đang gặp phải.
Chỉ định
Tham vấn tâm lý được chỉ định cho cha mẹ và trẻ em có nhu cầu giải quyết các vấn đề tâm lý, thường được phối hợp với các liệu pháp khác trong quá trình điều trị.
Các kỹ năng tham vấn
Các kỹ năng giao tiếp không lời và bằng lời rất quan trọng trong tham vấn. Nhà tham vấn cần tạo ra một môi trường thoải mái, khuyến khích thân chủ chia sẻ và bộc lộ cảm xúc của mình.
Quá trình tham vấn bao gồm nhiều giai đoạn, từ thiết lập mối quan hệ, xác định vấn đề, đến tìm kiếm giải pháp và khái quát kết quả. Mỗi giai đoạn đều cần sự chú ý và nhạy bén từ nhà tham vấn để đạt được hiệu quả tốt nhất.
