Trong bối cảnh gần 600 loại sữa giả được phát hiện trên thị trường, vấn đề quản lý chất lượng sản phẩm đang trở thành tâm điểm chú ý. Đại biểu Quốc hội từ TP HCM, Phạm Khánh Phong Lan, đã chỉ ra rằng việc chỉ dựa vào kiểm tra trước khi sản phẩm ra mắt (tiền kiểm) hay tự khai báo của doanh nghiệp là không đủ để đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng. Bà nhấn mạnh rằng cần phải tăng cường kiểm soát sau khi sản phẩm đã được đưa ra thị trường (hậu kiểm).
Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan đang phát biểu tại phiên họp.
Bà Lan cũng cho biết rằng mặc dù hậu kiểm là yếu tố quan trọng, nhưng hiện tại nó đang gặp nhiều khó khăn. Việc kiểm tra tất cả sản phẩm trên thị trường là điều không khả thi, đặc biệt tại TP HCM với hàng trăm ngàn sản phẩm. Điều này đặt ra thách thức lớn cho các cơ quan chức năng trong việc đảm bảo chất lượng hàng hóa.
“Việc ứng dụng công nghệ có thể hỗ trợ trong việc xử lý hồ sơ và xác thực tài liệu, nhưng không thể thay thế cho sự hiện diện của con người trong các cuộc thanh tra thực tế,” bà nhấn mạnh.
Đại biểu cũng chỉ ra rằng các quy định về kiểm tra chất lượng sản phẩm hiện nay chưa rõ ràng trong luật pháp. Nếu có quy định về tần suất kiểm tra, cần phải có các điều kiện cụ thể để thực hiện. Bà cũng đề xuất cần có cơ chế xã hội hóa trong việc kiểm tra và kiểm định chất lượng hàng hóa.
Đồng thời, bà Phạm Khánh Phong Lan đã đề xuất nghiên cứu và định nghĩa rõ ràng về cơ chế bồi thường thiệt hại cho những sản phẩm không đạt chất lượng. Điều này đặc biệt quan trọng khi người tiêu dùng mua phải sản phẩm mà nhà nước đã công nhận là “an toàn”, nhưng thực tế lại là hàng giả hoặc kém chất lượng.
Bà nhấn mạnh rằng việc thực hiện cơ chế này sẽ giúp người tiêu dùng bảo vệ quyền lợi của mình, khuyến khích họ tố cáo các vấn đề liên quan đến sản phẩm lỗi thay vì phải chịu đựng.
Đại biểu Nguyễn Như So từ Bắc Ninh cũng đã có những ý kiến đáng chú ý về vấn đề này. Ông đề xuất cần xem xét bãi bỏ thủ tục công bố hợp quy, thay vào đó là mô hình doanh nghiệp tự công bố quy chuẩn và cơ quan quản lý sẽ thực hiện kiểm tra, giám sát dựa trên quản lý rủi ro.
Ông So cho rằng quy định hiện tại rất hình thức và gây tốn kém cho doanh nghiệp, không mang lại hiệu quả thực chất trong quản lý nhà nước.
Về trách nhiệm quản lý nhà nước, ông So nhấn mạnh rằng cần rà soát và điều chỉnh để tăng tính minh bạch, phân định rõ trách nhiệm của từng bộ, ngành, tránh tình trạng chồng chéo và buông lỏng quản lý.
Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thiết lập cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong công tác kiểm tra và xử lý vi phạm chất lượng sản phẩm.
Vụ việc gần 600 nhãn sữa giả đã cho thấy rõ sự thiếu sót trong cơ chế phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước. Ông So cho rằng đây không chỉ là một vụ việc cá biệt mà còn là dấu hiệu cho thấy những lỗ hổng trong chính sách và tổ chức thực thi.
Ông đánh giá rằng cơ chế hậu kiểm là một hướng đi đúng đắn, phù hợp với thông lệ quốc tế, nhưng khi thiếu năng lực và sự phối hợp giữa các cơ quan, nó có thể trở thành kẽ hở cho việc né tránh trách nhiệm và kiểm soát chất lượng.
Cuối cùng, ông So nhấn mạnh rằng sự chồng chéo và thiếu thống nhất trong phân công trách nhiệm giữa các bộ ngành đã dẫn đến tình trạng không có cơ quan nào thực sự chịu trách nhiệm toàn diện. “Khi xảy ra sự cố, việc quy trách nhiệm trở nên mơ hồ, dẫn đến tình trạng đùn đẩy trách nhiệm giữa các bên liên quan,” ông bày tỏ lo ngại.
