Nhìn thấy con trai 4 tuổi đang vui vẻ chơi đùa bên cầu trượt, chị Nguyễn Ngọc M. (29 tuổi, Bình Phước) không thể quên những tháng ngày khó khăn khi bé chào đời. “Bây giờ con đã khỏe mạnh và chuẩn bị vào lớp một, nhưng tôi vẫn nhớ như in khoảnh khắc khi bé chỉ nặng chưa đến 1 kg, nằm thở yếu ớt trong lồng kính” – chị M. chia sẻ với ánh mắt đầy cảm xúc.
Hành trình đầy thử thách
Bé Đ. – con của chị M. – sinh non ở tuần thứ 28, chỉ nặng 900 g và mắc chứng não úng thủy, cần được theo dõi chặt chẽ. Những ngày đầu đời, bé nằm trong lồng kính tại Bệnh viện Từ Dũ (TP HCM) là khoảng thời gian nặng nề cho cả gia đình. “Chúng tôi không dám đặt nhiều hy vọng vì tình trạng của bé rất nghiêm trọng, sự sống mong manh. Trong những khoảnh khắc đó, tôi chỉ muốn ôm con vào lòng để truyền hơi ấm nhưng lại không thể” – chị M. nghẹn ngào nhớ lại.
Trong suốt những tuần đầu tiên, bé Đ. phải đối mặt với nhiều khó khăn, từ việc thở máy đến chăm sóc cơ thể nhỏ bé. Khi tưởng chừng như mọi thứ đều bế tắc, các bác sĩ đã tư vấn cho gia đình về phương pháp Kangaroo, mang lại hy vọng cho cả nhà, như một tia sáng trong bóng tối. Phương pháp này không chỉ giúp bé phát triển thể chất mà còn cho phép người mẹ thể hiện tình yêu thương, đồng hành cùng con trong từng bước trưởng thành.
Cha và mẹ thay phiên nhau truyền hơi ấm cho con. Ảnh: HOÀNG TRIỀU
Mỗi ngày, chị M. đều ôm con vào lòng, áp sát ngực để truyền hơi ấm. Dưới sự hỗ trợ của các y bác sĩ và sự kiên trì của gia đình, sau 2 tháng, bé đã có thể xuất viện. Chị tiếp tục duy trì phương pháp này cho đến khi bé được 20 tháng tuổi, thay vì chỉ 40 tuần như thông thường. Nhờ phẫu thuật sớm, dị tật não úng thủy đã được khắc phục, giờ đây bé đã khỏe mạnh, phát triển bình thường và đi học như bao đứa trẻ khác. “Con tôi sống sót là nhờ tình yêu, sự kiên nhẫn và sự tận tâm của các y bác sĩ áp dụng phương pháp y học tiên tiến. Đây là cứu cánh cho nhiều gia đình trong hoàn cảnh như tôi” – chị M. hạnh phúc nói.
Đối với gia đình chị Đinh Thị Thơm (35 tuổi, Gia Lai), mặc dù không phải đối mặt với bệnh lý như con chị M., nhưng việc chăm sóc trẻ sinh đôi sinh non cũng là một hành trình đầy gian khổ. Chị Thơm mang thai đôi khỏe mạnh nhưng đến tuần 22 thì bị tuột cổ tử cung, bác sĩ tiên lượng sinh sớm. Những ngày sau đó, chị phải nghỉ việc ở quê và cùng chồng vào TP HCM thuê trọ để theo dõi thai kỳ. Khi thai được 30 tuần, chị bất ngờ bị vỡ ối, hai con (1 trai, 1 gái) chào đời với cân nặng lần lượt 1,6 kg và 1,5 kg, phải nằm lồng kính thở máy.
Bé trai (con đầu) ra viện sau 8 ngày, trong khi bé gái phải ở lại 24 ngày. Lúc đầu chị hoang mang vì không được gặp con, nhưng khi lần đầu được ôm con vào lòng, hạnh phúc trào dâng. Tuy nhiên, các con nhỏ xíu, lọt thỏm trong lòng bàn tay, chị không biết phải chăm sóc như thế nào. Bác sĩ đã hướng dẫn chị phương pháp Kangaroo – từ cách bế, ôm ấp, theo dõi từng hơi thở, cử động của con… Những ngày đầu còn lóng ngóng nhưng dần dần chị đã hiểu ý, dễ dàng hơn trong việc ôm ấp, truyền hơi ấm và cả suy nghĩ tích cực cho con. Dù sinh non nhưng các con như hiểu được những gì cha mẹ đang làm cho mình. Sau 2 tuần, các bé được xuất viện về nhà.
Từ chỉ nhỏ bằng bàn tay người lớn, đến nay cặp song sinh đã đạt 27 – 33 kg, khỏe mạnh và học giỏi. Bé trai từng bị trào ngược dạ dày, vật lộn từng bữa ăn nhưng giờ đã vượt qua tất cả. Khi được hỏi về lời khuyên dành cho các gia đình có con sinh non, chị Thơm cho rằng đây không phải là bất hạnh mà là cơ hội để học cách yêu thương và kiên nhẫn. “Các con cảm nhận được năng lượng từ mẹ qua từng cái ôm, cử chỉ. Nếu mẹ bình an, con sẽ mạnh mẽ. Hơi ấm da kề da không chỉ là sợi dây gắn kết thiêng liêng mà còn giúp con lớn lên từng ngày” – chị Thơm chia sẻ.
Những con số đáng chú ý
Tại TP HCM, Bệnh viện Từ Dũ và Bệnh viện Hùng Vương là những cơ sở y tế hàng đầu chuyên tiếp nhận và điều trị các ca sinh khó, trong đó có trẻ sinh non. Bệnh viện Từ Dũ nổi bật khi là nơi đầu tiên tại khu vực phía Nam áp dụng phương pháp Kangaroo. BS.CK2 Nguyễn Thị Từ Anh, Trưởng Khoa Sơ sinh – Bệnh viện Từ Dũ, cho biết khoa đã thực hiện phương pháp Kangaroo từ năm 1997. Đến nay, sau 28 năm, bệnh viện đã cứu sống nhiều trẻ sinh non, trong đó trẻ có cân nặng thấp nhất là 500 g, tuổi thai thấp nhất là 24 tuần.
Gia đình chị Đinh Thị Thơm với 2 bé song sinh sinh non nay đã lên 7 tuổi. (Ảnh do nhân vật cung cấp)
Để điều trị thành công trẻ sinh non, cần hồi sức tích cực ngay từ giây phút đầu tiên và điều trị tốt trong giai đoạn hồi sức. Cuối cùng, phương pháp Kangaroo (đặt trẻ nằm trên ngực mẹ hoặc người chăm sóc) giúp trẻ rút ngắn thời gian nằm viện, tăng hiệu quả điều trị. Phương pháp này không chỉ cải thiện chức năng tim mạch, hô hấp mà còn giúp bé phát triển cảm xúc tốt hơn nhờ tình thương yêu của mẹ.
Mỗi năm, Bệnh viện Từ Dũ có hơn 54.000 ca sinh, trong đó tỉ lệ sinh non chiếm 15%-17%, cao hơn trung bình của Việt Nam (khoảng 8%) và thế giới (khoảng 10%). Theo BS Từ Anh, sự gia tăng này là do nơi đây chuyên sâu nên tiếp nhận nhiều trẻ từ nơi khác chuyển về, đặc biệt là những ca phức tạp. Ngoài ra, tỉ lệ sinh non tăng còn do những thay đổi sức khỏe của mẹ bầu. Các bệnh lý như bệnh tim mạch, đái tháo đường thai kỳ, cao huyết áp và các bệnh lý chuyển hóa khác ngày càng tăng, dẫn đến nguy cơ sinh non cao hơn. Các trường hợp mang thai bằng thụ tinh trong ống nghiệm cũng là một trong những nguyên nhân khiến tỉ lệ sinh non gia tăng. Những phụ nữ mang thai bằng phương pháp này thường phải đối mặt với tình trạng đa thai, tử cung không khỏe mạnh, làm tăng khả năng sinh non.
Bệnh viện Hùng Vương đã triển khai phương pháp này từ năm 2010. Qua 15 năm áp dụng, phương pháp đã chứng minh hiệu quả vượt trội trong việc cứu sống trẻ sinh non và nâng cao chất lượng cuộc sống sau khi xuất viện. BS.CK2 Bùi Thị Thủy Tiên, Trưởng Khoa Sơ sinh – Bệnh viện Hùng Vương, cho biết khi bắt đầu triển khai mới chỉ có 3 giường. Việc thiếu trang thiết bị hiện đại như lồng ấp, máy sưởi là một thách thức lớn. Tuy nhiên, nhờ phương pháp Kangaroo, bệnh viện đã có thể giảm tải cho nhân viên y tế, giảm chi phí mà vẫn bảo vệ được sức khỏe cho trẻ. Phương pháp này không chỉ giúp duy trì thân nhiệt cho trẻ sơ sinh mà còn đảm bảo các bé được nuôi bằng sữa mẹ, tăng cường miễn dịch và giúp trẻ phát triển một cách toàn diện.
Theo BS Thủy Tiên, việc chăm sóc trẻ sơ sinh non tháng bằng phương pháp Kangaroo có nhiều lợi ích so với các phương pháp truyền thống như sử dụng lồng ấp. Trẻ được giữ ấm và tăng cường tình cảm gắn bó giữa mẹ và con. Điều này không chỉ giúp trẻ giảm nguy cơ nhiễm trùng mà còn giúp khả năng tăng cân và phát triển nhanh chóng. Ngoài ra, phương pháp này cũng giúp giảm nguy cơ nhiễm khuẩn từ các thiết bị y tế như máy thở hay lồng ấp, đồng thời giảm thiểu nguy cơ trào ngược gây viêm phổi cho trẻ.
Dù phương pháp Kangaroo đã mang lại nhiều lợi ích cho cả trẻ sơ sinh và gia đình trẻ, nhưng không phải lúc nào quá trình triển khai cũng suôn sẻ. Một trong những thách thức lớn là sự thiếu hiểu biết của một số phụ huynh về lợi ích của phương pháp này. Để giúp họ hiểu rõ, bệnh viện đã tổ chức các buổi tham quan và huấn luyện cho các bậc phụ huynh trước khi thực hiện. Ban đầu, nhiều cha mẹ rất lo lắng vì bé quá nhỏ. Họ sợ việc tiếp xúc trực tiếp với mẹ sẽ làm con gặp nguy hiểm. Tuy nhiên, sau khi được giải thích và chứng kiến kết quả thực tế, họ mới dần đồng ý và hợp tác.
Đến nay, số giường dành cho việc áp dụng phương pháp Kangaroo tại Bệnh viện Hùng Vương đã lên tới hơn 50. Hầu hết các giường đều có trẻ điều trị. Tỉ lệ cứu sống trẻ sơ sinh non tháng đã tăng lên đáng kể nhờ phương pháp này. “Mỗi ca bệnh thành công là một niềm vui lớn đối với chúng tôi. Hy vọng trong tương lai, phương pháp này sẽ tiếp tục giúp đỡ ngày càng nhiều trẻ sơ sinh non tháng được cứu sống và phát triển khỏe mạnh. Một trong những ca làm tôi nhớ mãi là một bé sinh non ở tuần 25, chỉ nặng 900 g. Mặc dù khó khăn nhưng sau khi áp dụng phương pháp Kangaroo, bé đã sống và phát triển bình thường. Đến nay, bé đã 14 – 15 tuổi, khỏe mạnh và học tập tốt” – BS Thủy Tiên nhớ lại.
Cần sự chung tay, tiếp sức
Theo quy định hiện hành, phụ nữ sinh non được nghỉ thai sản lâu hơn so với sinh đủ tháng – cứ mỗi tháng sinh non được cộng thêm 1 tháng nghỉ, tối đa là 6 tháng. Trường hợp sinh đôi được nghỉ thêm 1 tháng. Tuy nhiên, trên thực tế, thời gian này vẫn không đủ để các mẹ đồng hành với con trong suốt hành trình điều trị và phục hồi. Trong bối cảnh đó, nhiều người mẹ buộc phải xin nghỉ việc không lương hoặc nhờ người thân thay phiên chăm con – điều này ảnh hưởng không nhỏ đến thu nhập và tinh thần của cả gia đình.
Mặc dù đã được Tổ chức Y tế thế giới công nhận là phương pháp hiệu quả trong việc giảm nguy cơ nhiễm khuẩn, tiết kiệm chi phí và tăng tỉ lệ sống sót cho trẻ sinh non, nhưng phương pháp Kangaroo hiện vẫn chưa được bảo hiểm y tế chi trả đầy đủ tại Việt Nam. Cụ thể, bảo hiểm chỉ thanh toán phần chi phí điều trị y tế cho trẻ, không bao gồm: phí giường Kangaroo (dao động 300.000 – 500.000 đồng/ngày), chi phí ăn ở của người nhà trong suốt thời gian đồng hành với con (1 – 3 tháng). “Có những gia đình phải vay mượn hoặc sống nhờ các nguồn hỗ trợ từ thiện. Không ít trường hợp buộc phải từ chối phương pháp Kangaroo vì không kham nổi chi phí” – BS Từ Anh thông tin.
(Còn tiếp)
(*) Tham khảo từ báo chí địa phương
